Je cursisten effectieve leerstrategieën aanleren? Dat doe je zo!

Effectieve leerstrategieën aanleren - zo doet Nico dat

Maandagmiddag 15.30 uur. Een blik in de agenda leert dat er morgen een tentamen geschiedenis op de planning staat. Ik schrik, om hoeveel bladzijden gaat het? Met elke omgeslagen pagina bouwt de frustratie op. Geen tijd, dit lukt nooit. Toch doe ik een poging: tot laat in de avond lees ik het boek door. Pagina na pagina wordt door gebaggerd, belangrijke informatie wordt onderstreept (het halve boek). Rond 10 uur ‘s avonds besluit ik dat ‘ik het wel ken’. 

Als middelbaar scholier gebruikte ik graag ‘luie’ leerstrategieën om te leren voor mijn vakken. Leerstrategieën die in de praktijk door heel veel mensen gebruikt worden, maar die eigenlijk niet effectief zijn.

Vaak kwam het enkel aan op de pagina’s uit het boek doorlezen. En met een beetje geluk kon ik dan nog hier en daar wat herhalen. Tja, ik heb het ermee gehaald, maar kon ik het niet beter anders aanpakken?

Wat is er mis met ‘luie’ leerstrategieën?

Iedereen hanteert zijn eigen leerstrategieën. En dat is goed, want wat werkt voor de een, werkt voor de ander minder. Maar het probleem is dat we ons, vaak onbewust, leerstrategieën hebben aangeleerd die eigenlijk niet goed werken. 

Misschien herken je wat er dan gebeurt: je leest de tekst, je herkent de informatie en denkt daarom - onterecht - dat je het ook kunt reproduceren op een examen.

Maar pas als je zelf actief probeert de informatie terug te halen, kom je erachter welke leerstof je echt beheerst en welke leerstof je te vroeg als bekend hebt aangenomen. 

Dat is het verschil tussen passief en actief leren. Als je actief leert, dan doe je wat met de informatie. Je maakt er als het ware iets nieuws van. Een mindmap, een samenvatting of een illustratie bijvoorbeeld. Het vergt meer denkwerk dan een passieve leerhouding, waarbij je kennis toegereikt krijgt zonder zelf een actieve bijdrage te leveren.

Hoe kun je het beste leren?

Oke, niet passief omgaan met de leerstof dus. Maar wat zijn dan wel goede leerstrategieën? En ook niet onbelangrijk: hoe kun jij je cursisten effectieve leerstrategieën aanleren? Want natuurlijk wil je dat de informatie die jij overbrengt ook daadwerkelijk onthouden wordt. Daar heeft je cursist een verantwoordelijkheid in, maar daar heb jij als ontwerper ook zeker een rol in.

Daarom gaan we eens kijken naar drie bouwstenen die online lesgeven een succes maken! ‍

1. ‍Zorg dat je cursisten gespreid leren

Als scholier begon ik vlak vóór het tentamen te leren. Je zou kunnen denken dat de informatie dan nog fris in het geheugen zit, maar het tegendeel is vaak waar. Er zit namelijk een limiet aan wat je hersenen in zo’n korte tijd kunnen verwerken. Als je in korte tijd teveel informatie probeert op te slaan, dan neem je het op een gegeven moment niet meer op. 

Je hersenen gooien de deur dicht. ‘Helaas, vol=vol’.

Gespreid leren is ook verstandig, omdat slaap een belangrijke rol speelt in het consolideren van de leerstof. Tijdens deze consolidatie wordt de informatie omgezet naar het langetermijngeheugen en wordt er ruimte gemaakt voor het leren van nieuwe informatie de volgende dag. 

Meer leren over de hersenen en het geheugen? Dat kan! Wij maakten een gratis online training over de kracht van leerpsychologie. Vergeet je niet in te schrijven ;-)
‍

2. ‍Stimuleer cursisten om de informatie actief te verwerken

Passieve verwerking van leerstof, zoals ik dat als scholier deed, is zonde. Want het kost net zo goed energie, maar het resultaat is belabberd. Het zorgde ervoor dat ik op tentamens kon terughalen dát ik ergens over had gelezen, maar ik kon het onvoldoende reproduceren om een raak antwoord te formuleren. 

Wat had ik dan beter kunnen doen tijdens het studeren? Ik had bijvoorbeeld oefenvragen kunnen zoeken of mijn eigen vragen over de leerstof kunnen maken en beantwoorden. Ik had de leerstof ook in eigen woorden kunnen samenvatten en mindmaps kunnen creëren. Mogelijkheden zat om de leerstof actief te verwerken.

Lees ook: 4 manieren om online kennis te toetsen! 

3. ‍Zorg dat je cursisten de leerstof kunnen herhalen

Doordat ik zo laat begon met leren, kon ik de leerstof onvoldoende herhalen. Toch is herhaling belangrijk om de kennis weer op te frissen en de informatie weer een stukje beter ‘in te prenten’. Niet alleen op school, maar ook in jouw online training.

Hoe pas je effectieve leerstrategieën toe in e-learning? 

Als jij deze drie bouwstenen toepast in je online training, dan gaat je training verder dan informeren. Je cursisten gaan dan écht wat leren! En dat wil je, dus laten we eens kijken naar een voorbeeld waarin de drie bouwstenen worden toegepast.

Voorbeeld: een blended traject

Binnen een organisatie wordt veel met vertrouwelijke informatie gewerkt. Alle medewerkers moeten weten hoe ze daar verantwoord mee omgaan. Je ontwerpt daarom een online training met vier behapbare modules. 

• Elke week gaat er een nieuwe module open, zodat deelnemers gespreid leren. 
• Een module bevat, naast informatie, een quiz en een aantal opdrachten. De medewerkers moeten daarin de informatie actief terughalen en reflecteren hoe zij de informatie kunnen toepassen op hun eigen werk. 
• Elke vrijdagmiddag vindt er een online kennissnack plaats: de belangrijkste informatie wordt in deze korte bijeenkomst nog eens herhaald en er is ruimte voor vragen en discussie.
  

Maar hoe realiseer je dit in de praktijk? Nou, door middel van een online leeromgeving! Dit is een centrale plek waar je de leerstof in verschillende vormen kunt aanbieden. 

Zie je de drie bouwstenen terug?
Doordat de modules wekelijks worden vrijgegeven, zorg je ervoor dat je deelnemers gespreid en dus effectief leren. De modules bevatten quizvragen en opdrachten, die hen aanzet tot actieve verwerking van de leerstof. Bovendien zorgt de wekelijkse kennissnack voor herhaling van de informatie en voor extra diepgang. Door deze manier van leren vergroot je de kans dat je deelnemers de informatie onthouden én daadwerkelijk toepassen. 

Terug naar mijn schooltijd..

De kracht van gespreid leren, actieve verwerking en herhaling ontdekte ik als scholier tijdens mijn eindexamens. Ik besloot het eens anders aan te pakken. Ik maakte ver voor de examens een planning. Zo hoefde ik elke dag slechts een klein brokje informatie te bestuderen. Ik schreef samenvattingen en maakte opdrachten. Er was zelfs ruimte voor herhaling. De week voor de examens zat ik niet met mijn neus in de boeken, maar vierde ik vakantie. 

En toen die examens met succes werden afgerond, vroeg ik me af waarom ik het nooit eerder zo had gedaan.

En nu jij!

‍Een goed ontwerp doet wonderen voor de effectiviteit van je online training. Als je jouw studenten nét even dat zetje geeft om het leren actief aan te pakken, dan stijgt het leerrendement de lucht in! Heb je hierover vragen, dan helpen wij bij Pluvo je graag! 

Deze blog is geschreven door Nico van der Veen, e-learning expert bij Pluvo.